Op 12 februari wordt voorafgaande aan de uitreiking van de Geschiedenis OnLine Prijs een tweetal workshops gegeven waarin je leert in historische tekstuele bronnen te zoeken. De toegang is gratis, wel even aanmelden: langs deze weg.

Tablets in plaats van ouderwetse schoolborden, is dat een goed idee? Dagblad De Limburger plaatste op 17 november een artikel over de digitalisering van het onderwijs en citeerde daarin Daniel Janssen. Janssen vertelde al eerder aan de Volkskrant (30 augustus) dat hij geen voorstander is van het studeren vanaf schermpjes. Wanneer we lezen vanaf papier, waarop we ook dingen onderstrepen of notities maken, onthouden we de materie nu eenmaal beter, stelt hij. Lees hier meer.

In verkiezingstijd spelen digitale stemhulpprogramma’s zoals Stemwijzer en Kieskompas een steeds grotere rol. Bregje Holleman en Naomi Kamoen onderzochten samen met onderzoekers uit Amsterdam hoe de stemhulpen ingevuld worden, en hoe de formulering van stellingen en vragen invloed heeft op het antwoord dat mensen geven. Het onderzoek is gesubsidieerd door NWO en uitgevoerd in nauwe samenwerking met de gemeente Utrecht, en met stemhulpbouwer Kieskompas.

De resultaten presenteren van dit onderzoek worden op dinsdag 4 november van 14.00 tot 17.00 uur in het stadhuis Utrecht (raadzaal) gepresenteerd. Deelname is kosteloos. Graag uiterlijk 29 oktober aanmelden per mail via de Universiteit van Amsterdam bij het secretariaat van de onderzoeksschool: ascor-secr-fmg@uva.nl. Zie hier het programma.

Op 30 oktober kun je naar een lezing van journalist Ewoud Sanders over het zelf bouwen van een digitale bibliotheek. Sanders adviseert iedereen die langs digitale weg onderzoek wil doen zelf zo’n bibliotheek op te bouwen, en met een simpel voorbeeld kun je al zien waarom. Als je bijvoorbeeld in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren de functie ‘doorzoek de hele tekst’ gebruikt (linkermenu) krijg je andere resultaten dan als je de PDF van die tekst na downloaden met CTRL+f doorzoekt. En zo heeft elke zoekmachine en elke digitale collectie zijn beperkingen die je deels kunt omzeilen door zelf collecties aan te leggen.

De lezing vindt plaats aan de VU. Toegang is kosteloos, aanmelding verplicht, via: secretariaat.ub@vu.nl.

De Liederenbank, vol met informatie over meer dan 150.000 Nederlandstalige liederen, heeft de Nederlandse Dataprijs gewonnen. De muziekwetenschapper Louis Grijp stond aan de basis van de Liederenbank, maar zijn rechterhand is Martine de Bruin, alumna van de opleiding Nederlandse taal en cultuur in Utrecht. Dieuwke van der Poel en Els Stronks droegen recent ook bij aan de Liederenbank in het kader van het project Dutch Songs On Line dat deze zomer afgerond werd, en waardoor van 50.000 liederen nu ook de teksten volledig beschikbaar zijn. Omdat zoveel journalisten, wetenschappers en anderen de Liederenbank weten te vinden, is nu de Nederlandse Dataprijs toegekend waarmee Louis Grijp gaat werken aan een tooltje dat de melodieën van liederen gaat herkennen. Lees hier hier meer.

De komende maanden doe ik met een onderzoeksbeurs van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag en het NIAS (KNAW) onderzoek in de digitale bestanden die de neerlandistiek inmiddels rijk is, op zoek naar de manier waarop in historische Nederlandse teksten denkbeelden over en van de jeugd vastgelegd zijn. Ik houd een blog bij, en op 14 januari 2015 is er ’s avonds een publiekslezing waar de uitkomsten van het onderzoek gepresenteerd worden.

Els Stronks

We schrijven steeds meer korte berichtjes op sociale media. Wat is de toekomst van de lange tekst? Daniel Janssen vertelt er meer over in de Kennis van nu, lees hier verder.

Call for Papers voor congres op 26 en 27 juni 2015, te Utrecht met als titel Knowledgeable Youngsters: Youth, Media and Early Modern Knowledge Societies

Dit congres beoogt een eerste en belangrijke impuls te geven aan een nieuwe onderzoekslijn, opgezet in Utrecht en Berlijn, rond de cruciale betekenis van toenemende mediawijsheid onder de jeugd in vroegmodern West-Europa. Onderzoek naar volwassenen leverde enige jaren geleden het verrassende inzicht op dat de toenemende vaardigheid om media te gebruiken en interpreteren een motor vormde achter wetenschappelijke en maatschappelijke vernieuwingen uit de vroegmoderne periode – opmerkelijk genoeg bleken het vooral de mediavaardigheden van ambachtslieden en kunstenaars en niet die van geleerden die voor grote progressie zorgden. Het delen van kennis over experimenten in ateliers en werkplaatsen via handboeken en handleidingen veroorzaakte een explosieve groei in kennis en innovatieve technieken.

Dit congres heeft tot doel de relatie tussen media, mediagebruik en kennisproductie onder jongeren te belichten, met als achterliggende hypothese dat de jeugd een factor van doorslaggevende betekenis is geweest voor de creatie van de vroegmoderne kennismaatschappij. Hoe werd de jeugd mediawijs gemaakt: welke media en instituten droegen daaraan bij? En hoe droeg de jeugd met die verworven mediawijsheid en honger naar vernieuwing op creatieve wijze bij aan de bloei van de kennissamenleving? […]

In Dan dada doe uw werk! Avant-gardistische poëzie uit de Lage Landen presenteren Geert Buelens en Hubert van den Berg de poëtische avant-garde van de vroege twintigste eeuw in Nederland en Vlaanderen. […]

a href=”http://blog.hum.uu.nl/nederlands/files/2014/08/9781409467519.jpg”>In Illustrated Religious Texts in the North of Europe, 1500-1800 (Ashgate 2014) beschrijven twaalf (religie)historici, letterkundigen en kunsthistorici, gespecialiseerd in de cultuur van de Nederlanden, Engeland en/of Duitsland, hoe woord, beeld en religie na de Reformatie in West-Europa een explosieve mix vormden. De bundel komt voort uit een internationaal congres uit 2012 en een VNC-project (NWO/FWO) over de geïllustreerde religieuze literatuur uit de Nederlanden, waaraan Els Stronks en Feike Dietz in de periode 2008-2012 met collega’s van de Katholieke Universiteit Leuven werkten.

De twaalf bijdragen laten zien hoe protestanten het wantrouwen jegens het religieuze beeld – dat gelovigen kon vervoeren en misleiden – aanwakkerden om het verschil met de rijke katholieke beeldcultuur concreet en absoluut te maken. Maar dat wantrouwen tegen religieuze beelden leidde niet het einde van die katholieke cultuur, want protestanten verzonnen manieren om onder hun eigen bezwaren uit te komen, juist omdat afbeeldingen zo geschikt waren om religieuze gevoelens te bespelen. En katholieken herijkten hun bestaande praktijken om zich te verweren tegen protestantse bezwaren. Groepen gelovigen keken daarbij vooral naar elkaar, om te kijken wie wat durfde te doen. Er was sprake van (ongeschreven) regulering, maar ook van een voortdurende uitwisseling van beeldmateriaal (van motieven, maar ook van fysieke objecten zoals houtblokken en kopergravures) over religieuze en geografische grenzen heen. De geïllustreerde religieuze teksten tonen een wereld waarin het vertrouwen in het eigen geloof en de bewondering voor andermans erfgoed elkaar afwisselden.

*
Meer informatie hier te vinden.